بررسی تاریخ سیاسی اتابکان لرکوچک

خلائی که با از بین رفتن سلاجقه در ایران پیدا شد، بوسیله سلسله های مختلفی که مهمترین آنها اتابکان فارس، اتابکان آذربایجان، اتابکان یزد، اتابکان لرستان(لربزرگ و لرکوچک) بودند، پرگردید. از میان سلسله های یاد شده، تنها سلسله ای که بیش از همه تداوم پیدا کرد اتابکان لرکوچک(1006-570ه.ق)بود که موجودیت سیاسی خود را تا اواسط عصرصفوی همچنان حفظ کردند. اتابکان لرکوچک از طایفه لر جنگروی بودند که برای پیدا کردن چراگاه، همراه با برخی طوایف دیگر در تاریخ نامعلومی از محل سکونت اصلی شان یعنی مانرود(مادانرود در بخش طرحان واقع در جنوب کوهدشت) به محلی به نام جنگروی در شمال شرقی شهرستان کوهدشت کوچ نمودند و نام همین منطقه را نیز بر خود گذاردند. این طوایف تا سال 550ه.ق از خود فرمانروایی نداشتند، تابع خلافت عباسی و حکام عراق عجم بودند و خراج و مالیات رابه بغداد می¬فرستادند تا اینکه یکی از امرای سلجوقی به نام حسام الدین شوهلی فرمانروای لرستان و قسمتی از خوزستان گردید. در زمان حکمرانی همین شخص بود که برخی از بزرگان طایفه جنگروی از جمله محمد و کرامی به خدمتش در آمدند و مقام و منزلت بالایی یافتند. به واسطه اینان، شجاع الدین خورشید یکی از نواده های محمد نیز به خدمت حسام الدین شوهلی درآمد و پس از مدتی از طرف وی به شحنگی برخی از ولایات لرکوچک منصوب شد. پس از مرگ حسام الدین شوهلی، شجاع الدین خورشید به استقلال به حکومت پرداخت و به تدریج بر مناطقی از متصرفات یکی از امرای سلسله بنی عیار به نام سرخاب بن عیار که شحنه برخی دیگر از نواحی لرکوچک بود چیره شد و سرخاب بن عیار مجبور شد به شحنگی مانرود بسنده نماید. شجاع الدین خورشید پس از مدتی بر تمام مناطق لرکوچک و اقوام و طوایف آن دست یافت و سلسله ای به نام اتابکان را تاسیس نمود که بیش از چهار قرن دوام پیدا کرد. از این سلسه، بیست و چهارتن حکومت کرده اند که آخرین آنها شاهوردیخان بود که چون از فرمان شاه عباس یکم صفوی سر بر تافت، در سال 1006ه.ق به دستور وی کشته شد. با مرگ او سلسله اتابکان لرکوچک منقرض شد و سلسله جدیدی به نام والیان لرستان جای آنها را گرفت.